W obronie Halloween, czyli dlaczego uważam, że Halloween i polskie pradawne Dziady to jedno i to samo.

W obronie Halloween.

Post z 31 października 2008 roku, pisany w Irlandii, z paroma nowymi dopiskami.

A dziś jest Halloween!!! :))) Klimacik jak najbardziej odpowiadający pełnoletniej :) szczególnie, że proszę – oto znajdujemy się w kolebce Halloween – w samej Irlandii!!! Halloween wywodzi się z celtyckiego obrządku Samhain, a wredni Amerykańcy podwędzili i przywłaszczyli sobie te tradycje od irlandzkich imigrantów przybywających do Ameryki Północnej w XIX wieku, kiedy tutaj w Irlandii gnębionej przez Zjednoczone Królestwo bieda aż piszczala jak biedna szara mysz kościelna pod miotłą. W ten dzień w Irlandii pali się ogniska, kiedyś połączone z odprawianiem modłów za dusze zmarłych, teraz przybierające bardziej postać „pozbądźmy się wszystkich drewnianych i dających się spalić śmieci z domu”.

Tak jest teraz, ale ponad 2 tys. lat temu w ten dzień witano zimę oraz obchodzono wigilię święta zmarłych. W czasach pogańskich ludzie w Irlandii przebierali się w kolorowe kostiumy i odprowadzali duchy do granic miasta. Stad pochodzi nazwa Halloween, która oznacza All Hallows Eve – czyli po prostu wigilię Wszystkich Świętych.

Jak wszyscy wiemy, symbolem Halloween jest dynia. Nie wszyscy jednak wiedzą dlaczego właśnie to sympatyczne, pomarańczowe warzywko zostało symbolem Halloween? Wydrążona dynia ze światełkiem w środku dla irlandzkich chłopów oznaczała błędne ogniki uważane za dusze zmarłych. W czasie tajemniczych obrzędów miano uwalniać ludzkie dusze z ciał czarnych kotów, psów i nietoperzy (!). Po dziś dzień w wyeksponowanych miejscach domów (a musicie wiedzieć, ze znakomita większość irlandzkich domów posiada mały, oszklony ganek, idealny do umieszczania w nim dekoracji, w tym Halloween’owych) umieszcza się wydrążone i podświetlone od wewnątrz dynie z wyciętymi strasznymi „gębami”. Taka wycięta dyniowa gęba zwie się "Jack-o-lantern", i opowiada o niej stara irlandzka legenda:

Niejaki Jack - pijak i włóczęga namówił diabła, żeby wszedł na drzewo, następnie wyciął w korze pnia krzyż, co odcięło szatanowi powrót na ziemię. Kiedy Jack umarł, nie mógł pójść do nieba wskutek swoich grzechów, ale nie chciano go także przyjąć do piekła, gdyż przechytrzył diabła. Diabeł podarował mu za to znicz umieszczony w wydrążonej rzepie, aby mógł oświetlać sobie drogę w wiecznej wędrówce w ciemnościach. Później rzepę zastąpiła większa od niej dynia.

Tyle o symbolu, ale o co tak naprawdę chodzi w Halloween? Według dawnych wierzeń w wigilię Wszystkich Świętych dusze zmarłych wracały na ziemię, aby wejść w ciała żywych. Aby temu zapobiec, 31 października Celtowie konstruowali przeróżne, straszne maski i przebrania, mające imitować demony i upiory, aby się przed nimi ochronić. Przebrani tańczyli wokół rozpalonych ognisk, robiąc dużo hałasu, żeby je odpędzić jak najdalej od ludzkich siedzib. Był to dobry czas na wróżenie, gdyż uważano, że otwierają się wrota przyszłości, a mnogość przebywających na ziemi dusz pomaga wróżbitom.

Chcąc zapewnić sobie przychylność duchów, stawiano w przedsionkach i izbach kuchennych specjalnie przygotowane jadło. Jeszcze do dzisiaj w niektórych rejonach Polski jest kultywowany zwyczaj przyrządzania: chleba umarłych, petryczki, powałki lub chleba dla dusz. Dlatego kochani patrioci, wiedzcie, że nie da się kompletnie odciąć tradycji Halloween od tradycji polskich! Co więcej: kolebką Celtów są dzisiejsze tereny  naszych sąsiadów Niemców!!! „Za kolebkę przyszłych Celtów uważa się region kurhanów w południowych Niemczech, między Lasem Czeskim i Renem, zasiedlony w połowie II tysiąclecia p.n.e. przez tzw. Protoceltów, mających za sąsiadów Protoilirów. W latach między 1800 a 1600 p.n.e. strefa kurhanów rozciąga się ku zachodowi.” A teraz moment kulminacyjny drodzy państwo: „W IV wieku p.n.e. Celtowie dotarli także na ziemie polskie. Pozostałości ich osadnictwa potwierdzają wykopaliska archeologiczne na terenie Śląska: w rejonie Góry Ślęży oraz na Płaskowyżu Głubczyckim i Małopolski, w okolicach Krakowa (Anartowie, Anarfracti - sprzymierzeńcy Anartów, górskie plemiona celtyckie pozostające w znacznej niezależności od Imperium rzymskiego). Odkryto też ślady ich bytności na terenach Kujaw”.

Tym samym śmiem twierdzić, że nasze polskie Dziady, to spolszczone celtyckie Halloween, albo na odwrót - Halloween to "zceltyzowane" Dziady, a oba święta maja ta sama genezę!

Dopiero w XIX wieku Halloween przywędrowało, wraz z irlandzkimi emigrantami, do Ameryki, gdzie uległo potężnej komercjalizacji (jak wszystko w Stanach Zjednoczonych zresztą) . W nocy z 31 października na 1 listopada, miłośnicy Halloween, podobnie jak starożytni Celtowie, przebierają się za duchy, potwory i czarownice i urządzają pochody przez ulice miast. Najsłynniejsza halloweenowa parada odbywa się co roku w Greenwich Village na nowojorskim Manhattanie i jest organizowana głównie przez.... miejscowych gejów. Tej nocy przebrane dzieci chodzą grupami od domu do domu, pukają do drzwi i domagają się słodyczy - jeśli ich nie otrzymają, straszą gospodarzy. Obyczaj ten, zwany "trick or treat" (sztuczka albo poczęstunek), wywodzi się z czasów wczesnego średniowiecza. Ówcześni chrześcijanie podczas uroczystości Wszystkich Świętych, chodzili z wioski do wioski, żebrząc o "ciasto dla duszy", czyli chleb z rodzynkami. Ofiarodawcom obiecywali modlitwy za dusze ich bliskich zmarłych.

W związku z pogańską genezą tego święta, Halloween spotyka się z krytyką ze strony polskich duchownych Kościoła rzymskokatolickiego. Tak samo zresztą jak Dziady, które praktycznie rzecz biorąc udało się polskiemu kościołowi kompletnie wytępić. Po co prosty lud miałby wystawiać jadło dla dusz zmarłych przed swe domostwa, kiedy lepiej, żeby dał na mszę księdzu pomnażając majątek Watykanu? (Nie, nie oglądałam jeszcze "Kleru" ;) ).  Czy ktokolwiek jeszcze obchodzi Dziady? No właśnie. A Halloween jest obchodzone. W przypadku obu świąt chodzi o ochronę przed duszami zmarłych,  chociaż w przypadku Halloween starano się te dusze jakoby odstraszyć, natomiast w przypadku Dziadów raczej „udobruchać” i przebłagać. I pozwolę sobie zauważyć, że jest to doskonały przykład naszej polskiej mentalności – tego odwiecznego marazmu Polaków, tej ich wiecznej, cholernej uległości wobec obcych mocarstw. Lepiej kogoś przebłagać, obłaskawić, niż z nim walczyć... Eh, Polsko, Polsko...

Proszę Was, zanim napiszecie coś lub wypowiecie się na temat „głupiego, niepolskiego Halloween” zrozumcie, że Halloween to nie głupie przebieranie się za duchy, to nie bezmyślne chodzenie po domach w przebraniu, straszenie się, oglądanie horrorów w TV, Halloween Party i ta cala dyniowa komercha, którą oglądamy na amerykańskich filmach. I przede wszystkim: Halloween to nie jest Amerykańskie święto!!!

Wiem, że wielu z Was Halloween kojarzy się z czymś złym, niestosownym, potępianym przez Kościół. I tu się z Wami zgodzę, choć w Irlandii żaden ksiądz nic przeciwko Halloween nie ma... Nie wierzymy już w wędrówkę dusz, w to, że w Wigilię Wszystkich Świętych lub w Zaduszki odwiedzają one nasz ziemski świat Ale czym jest tak naprawdę zwyczaj stawiania zniczy na grobach? Czy nie jest to po prostu bardziej "ucywilizowany" zwyczaj "przypodobania" się duszom zmarłych, okazania szacunku i pamięci? Zamiast jadła dla dusz, dajemy na mszę w kościele... Wiele zwyczajów związanych z "życiem pozagrobowym" ma pochodzenie przedchrześcijańskie: ogień na grobie miał uniemożliwić wyjście w nasz świat upiorom a oświetlić drogę w Zaświaty duchom. Pomyślcie o tym.


Życzę wszystkim Szczęśliwego Halloween, które absolutnie nie wyklucza chwili zadumy nad grobami bliskich odwiedzanych w Dzień Wszystkich Świętych i Zaduszki.

(Większość informacji o Halloween, pochodzeniu Celtów oraz o Dziadach nabyłam dzięki pomocy Wikipedii).